Το έθιμο της Πιρπιρούνας …
Ένα έθιμο που πλέον βρίσκεται σε αχρησία, ωστόσο κρατά από τους αρχαίους χρόνους είναι «το έθιμο της
Περπερούνας ή Πιρπιρούνας». Στη Δυτική Θράκη το εφάρμοζαν ως το 1960-65 περίπου …
Το έθιμο χρησίμευε και εφαρμοζόταν κυρίως στην περίοδο που είχε καιρό να βρέξει, όταν τελείωνε συνήθως το καλοκαίρι ή και νωρίτερα.
Το τελετουργικό ήταν το εξής: Ένα κοριτσάκι ορφανό θα παρίστανε τη λεγόμενη πιρπιρούνα, που με συνοδεία 20-30 κοριτσιών ακόμα θα γυρνούσε στο χωριό τραγουδώντας ένα τραγούδι, που έμεινε γνωστό επίσης ως Πιρπιρούνα, παρακαλώντας το Θεό να βρέξει. Για το σκοπό αυτό υπήρχε κατάλληλη μεταμφίεση. Το έντυναν το κοριτσάκι με πράσινα χόρτα (μπλουστούρια ή βούζια), τα οποία στέριωναν πάνω του αφού τα έδεναν με φλούδες από μουριές. Το κορίτσι λοιπόν και η υπόλοιπη παρέα του θα γυρνούσαν από πόρτα σε πόρτα κρατώντας μαστραπάδες (δηλαδή μεγάλα δοχεία νερού) και μια φούντα από βούζια (αγριόχορτα δηλαδή), με τα οποία, αφού τα βουτούσαν στο νερό του μαστραπά θα κατέβρεχαν τον κόσμο. Το ίδιο έκανε και κάθε νοικοκυρό που με έναν μαστραπά νερό έβρεχε τα χόρτα …
- «…για να δει ο Θεός…» όπως έλεγαν….
- «…Να τον δείξομε πως βρέχει, να μας βρέξει κι εκείνος…»
Κάθε που περνούσε η παρέα των κοριτσιών από το κάθε σπίτι, οι νοικοκυρές τις «φίλευαν» με φαγώσιμα (αυγά, τυρί, βούτυρο, αλεύρι). Αφού η «γύρα» τους στο χωριό τελείωνε, όλες οι νοικοκυρές μαζεύονταν σε ένα σπίτι και έφτιαχναν πίτες κι από την ώρα εκείνη άρχιζε το γλέντι, με τραγούδια και χορούς ως το βράδυ…
Το τραγούδι που η «Πιρπιρούνα» μαζί με τα άλλα κορίτσια τραγουδούσαν ήταν το εξής (με διατήρηση της διαλέκτου) :
«Πιρπιρούνα πιρπατεί,
του Θεού παρακαλεί:
– Βρέξι, Κύργιε μιά βρουχή,
μια βρουχή καλή βρουχή,
να βραχούν οι τσιούμπανοι,
τσιούμπανοι, γιαλάδαροι (δηλαδή βοσκοί αγελάδων)
μι τα πρόβατά τ’ς μαζί
κι μι τα γιαλάδια τους
κι μι τα βουβάλια τους.
Βρέξι, Κύργιε, δυό νιρά,
να καρπίσουν τα σπαρτά,
να ‘χουμι τρανή σουδειά,
ν’ Όσις τρύπις στο δυρμόν (δυρμόν ή δυρμόνι ή δρυμόνι είναι το κόσκινο για το σιτάρι)
τόσις θημωνιές στ’ αλών’
ν’ όσα φύλλα στα κλαδιά,
τόσος βιός στ’ αφεντικά…
Καλή σοδειά
και καλό μπερεκέτ’ (δηλάδη αφθονία,πλούτο. Είναι λέξη τουρκική)…
έγραψε η Αναστασία Στολτίδου